Relatie dwangstoornis (ROCD/ROCS) is een vorm van een obsessieve-compulsieve stoornis (OCS), waarbij mensen last hebben van opdringerige, verontrustende gedachten en dwangmatig gedrag rondom hun liefdesrelatie. Wie ROCD ervaart, twijfelt vaak voortdurend aan zijn of haar gevoelens voor de partner, de gevoelens van de partner voor hen, of aan de relatie zelf. Deze obsessieve gedachten kunnen veel stress veroorzaken en het dagelijks functioneren belemmeren.

Veelvoorkomende kenmerken van ROCD

Relatiegerichte obsessies: Aanhoudende twijfel over je eigen gevoelens of over de 'juiste' keuze voor je partner. Je kunt je afvragen: "Hou ik wel echt van mijn partner?" of "Houd mijn partner wel écht van mij?"

• Partnergerichte obsessies: Je raakt gefixeerd op vermeende tekortkomingen van je partner, zoals hun uiterlijk, intelligentie of karakter. Deze fixatie leidt vaak tot overmatige controle en groeiende ontevredenheid.
• Dwangmatig gedrag: Je voert herhaaldelijk bepaalde handelingen uit om de angst of twijfel tijdelijk te verminderen. Denk aan het zoeken van geruststelling bij vrienden of je partner, eindeloos vergelijken met andere koppels, of het steeds opnieuw analyseren van jullie gesprekken en dynamiek.

De vicieuze cirkel van ROCD

ROCD voelt niet als 'een beetje piekeren'. Het kan aanvoelen als een eindeloze zoektocht naar zekerheid, op een plek waar die zekerheid simpelweg niet bestaat. Je komt terecht in een cyclus van obsessief denken, analyseren en dwangmatig proberen om duidelijkheid te krijgen.

Je herkent jezelf misschien in één of meer van de volgende gedragingen:

• Je blijft het gedrag van je partner of je eigen gevoelens analyseren.
• Je speelt gesprekken of momenten telkens opnieuw af in je hoofd, op zoek naar aanwijzingen.
• Je vergelijkt je relatie voortdurend met die van anderen: "Zijn wij wel gelukkig genoeg?"
• Je zoekt bevestiging bij anderen, online of bij je partner, in de hoop gerustgesteld te worden.
  

Al deze gedragingen zijn vormen van dwanghandelingen die je doet om je angst te verminderen. En hoewel ze op korte termijn opluchting kunnen geven, houden ze op de lange termijn de twijfel in stand. Het werkt verslavend: de twijfel keert telkens terug, vaak nog heftiger, waardoor je weer verder gaat analyseren en geruststelling zoekt.

Wat niet helpt (maar wel zo voelt)

🚫 Steeds je gevoelens checken: "Voel ik me nu echt verliefd?"
🚫 Googelen naar antwoorden op je twijfels
🚫 Telkens opnieuw geruststelling vragen aan je partner
🚫 Proberen om eerst 100% zekerheid te hebben voordat je keuzes maakt
🚫 Herhaaldelijk het gedrag, uiterlijk of verleden van je partner analyseren

Dit voelt alsof je op zoek bent naar de waarheid, maar in werkelijkheid beland je in een valkuil. Je komt niet dichter bij helderheid; je bevestigt onbewust de overtuiging dat twijfel gevaarlijk is en moet worden opgelost.

Wat wél helpt (ook al is het spannend)

✅ Leren om onzekerheid te verdragen—zelfs in de liefde
✅ Herkennen dat opdringerige gedachten voortkomen uit ROCD, niet uit jouw intuïtie

✅ Kiezen voor actie, in plaats van blijven denken en analyseren
✅ Vriendelijk leren omgaan met jezelf wanneer de twijfel opkomt
✅ Ondersteuning zoeken bij iemand die ROCD begrijpt—niet alleen als relatiekwestie, maar als dwangpatroon